Współczynnik aktywności zawodowej: 28,8%,
Wskaźnik zatrudnienia: 26,8%
Stopa bezrobocia: 7,2%
(GUS BAEL – dane średnioroczne za 2019 r. dla osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym ekonomicznym tj. 18-59/64)
WYNIKI BADANIA AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI
Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności wskazują, że w 2019 roku w porównaniu z rokiem poprzednim współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wzrósł o 0,5 pkt. proc. (wzrost o 2,9 pkt proc. w stosunku do roku 2015) i uplasował się na poziomie 28,8%. Roczne statystyki zgromadzone w przeciągu ostatnich dziesięciu lat (między 2009, a 2019 rokiem) ukazują pozytywny trend w obszarze aktywności ekonomicznej tej grupy społecznej podnosząc wartość współczynnika aktywności zawodowej o 4,2 punktu procentowego.
Dodatkowo w roku 2019 ponownie zanotowano poziom stopy bezrobocia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym na poziomie – 7,2%. Tym samym stopa bezrobocia pozostała na tym takim samym poziomie jak w roku 2018 oraz spadła o 5,8 pkt. proc. w stosunku do roku 2015, a w latach 2009–2019 spadek stopy bezrobocia wyniósł 5,6 pkt. proc.
Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat zauważa się też zmiany w kierunku wzrostu wskaźnika zatrudnienia, który w 2019 roku w porównaniu z rokiem 2018 wzrósł o 0,6pkt. proc. do poziomu 26,8%. W roku 2019 liczba aktywnych zawodowo osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym liczyła 458 tys., z czego 425 tys. stanowiły osoby pracujące, a 33 tys. osoby bezrobotne. Tym samym pracujące osoby niepełnosprawne stanowiły 92,8% wszystkich osób niepełnosprawnych aktywnych zawodowo.
Mimo pozytywnych zmian w zakresie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych na przestrzeni lat – ich aktywność zawodowa nadal znacząco odbiega od aktywności zawodowej osób sprawnych. W 2019 r. współczynnik aktywności zawodowej osób sprawnych w wieku produkcyjnym wynosił 81,0%, wskaźnik zatrudnienia 78,4% a stopa bezrobocia 3,4%. Różnica między wskaźnikiem zatrudnienia osób sprawnych a niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wyniosła 51,6 pkt proc. a między stopą bezrobocia tych dwóch grup – 3,8 pkt proc.
Należy dodać, że wartość współczynnika aktywności zawodowej jest ściśle powiązana zarówno z liczbą osób pracujących jak i bezrobotnych, a przekroczenie progu 27% tego wskaźnika w latach 2012-2014 było spowodowane m.in. wzrostem bezrobocia.
Dla osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej powyższe wskaźniki w 2019 roku kształtowały się następująco: współczynnik aktywności zawodowej – 17,1%, wskaźnik zatrudnienia – 16,0%, stopa bezrobocia – 6,5%. Zatem w porównaniu z 2018r. współczynnik aktywności zawodowej I wskaźnik zatrudnienia nieznacznie spadł o 0,2 pkt. proc., a stopa bezrobocia pozostała bez zmian.
Wykres: Aktywność ekonomiczna osób niepełnosprawnych w 2019 roku (%)
Źródło: Opracowanie własne Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych na podstawie danych BAEL GUS.
DANE Z SYSTEMU OBSŁUGI DOFINANSOWAŃ I REFUNDACJI PFRON
W prowadzonej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Ewidencji Zatrudnionych Osób Niepełnosprawnych w grudniu 2019 roku było zarejestrowanych 247,0 tys. pracowników niepełnosprawnych, których wynagrodzenia są dofinansowywane ze środków PFRON, co odpowiada 235,2 tys. etatów, w tym: na chronionym rynku pracy 100,2 tys. osób i 96,5 tys. etatów oraz na otwartym rynku pracy 146,8 tys. osób i 138,7 tys. etatów.
W ostatnich latach wyraźnie zmniejsza się dysproporcja między zarejestrowanymi w SODiR PFRON pracownikami niepełnosprawnymi z otwartego i chronionego rynku pracy. Jeszcze w grudniu 2013 r. udział pracowników zakładów pracy chronionej w stosunku do ogółu pracowników niepełnosprawnych, zarejestrowanych w SODiR wynosił 66,2%, tymczasem w grudniu 2019 r. po raz kolejny udział pracowników z otwartego rynku pracy w stosunku do ogółu pracowników niepełnosprawnych był większy od udziału pracowników z rynku chronionego.
DANE Z BEZROBOCIA REJESTROWANEGO
W powiatowych urzędach pracy na dzień 31 grudnia 2019 r. było zarejestrowanych 66,9 tys. osób niepełnosprawnych, w tym: 57,5 tys. bezrobotnych, z których 10,1 tys. posiadało prawo do zasiłku oraz 9,4 tys. poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu. Osoby niepełnosprawne stanowiły 6,6% wszystkich osób bezrobotnych oraz 40,9% wszystkich osób poszukujących pracy, niepozostających w zatrudnieniu, zarejestrowanych w PUP. W stosunku do grudnia 2018 r. liczba osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w ramach Powiatowych Urzędów Pracy w grudniu 2019 roku była mniejsza o 4 543 takie przypadki.
Według danych na koniec 2019 r. wśród zarejestrowanych bezrobotnych osób niepełnosprawnych 1,4 tys. (2,4%) miało znaczny stopień niepełnosprawności, 20,8 tys. (36,2%) – umiarkowany stopnień niepełnosprawności, a 35,3 tys. (61,4%) – stopień lekki.
Wśród osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako poszukujące pracy 2,2 tys. (23,3%) miało orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, 5,9 tys. (62,4%) – o umiarkowanym i 1,3 tys. (14,3%) – o lekkim stopniu.
Wykres: Bezrobotne osoby niepełnosprawne zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy wg stopnia niepełnosprawności w końcu 2019 r
Źródło: Sprawozdanie MRPiPS-07 za II półrocze 2019 r.; opracowanie własne Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.
DANE POCHODZĄCE Z BADANIA STANU ZDROWIA LUDNOŚCI POLSKI 2014
Według wyników Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (European Health Interview Survey – EHIS) w 2014 roku w Polsce było 7 414 tys. osób niepełnosprawnych biologicznie w wieku 15 lat i więcej, tj. osób w tym wieku, które zadeklarowały ograniczoną zdolność wykonywania czynności jakie ludzie zwykle wykonują (zgodnie z jednolitą dla UE definicją zastosowaną w badaniu uwzględniono zarówno poważne jak i mniej poważne ograniczenia, powodujące niemożność wykonywania ww. czynności, przez okres co najmniej ostatnich 6 miesięcy). Wśród tak zdefiniowanej liczby osób niepełnosprawnych biologicznie 1 817,8 tys. stanowiły osoby pracujące, 294,9 tys. osoby bezrobotne, a 5 296,3 tys. osoby bierne zawodowo.
Warto wskazać, że w zależności od przyjętego kryterium niepełnosprawności biologicznej (a ściślej poziomu ograniczeń) populacja osób niepełnosprawnych w Polsce może liczyć od 4,9 mln osób do 7,7 mln osób.