27 maja 2025 r. w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbyło się 34. posiedzenie Zespołu ds. wykonywania postanowień Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Tematem przewodnim tego ważnego spotkania była komunikacja – kluczowy element codziennego funkcjonowania, który wciąż bywa barierą dla wielu osób z niepełnosprawnościami.
Szczególną uwagę poświęcono potrzebom osób głuchych i niedosłyszących, posługujących się polskim językiem migowym oraz innymi formami komunikacji alternatywnej i wspomagającej.
Wspólna rozmowa o barierach i możliwościach
Obradom przewodniczył Łukasz Krasoń – Sekretarz Stanu w MRPiPS, Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, który podkreślił, jak ważne jest tworzenie przestrzeni, w której każda osoba – niezależnie od rodzaju niepełnosprawności – ma dostęp do informacji i możliwości wyrażenia siebie.
W trakcie spotkania przedstawiono projekt „Centrum Komunikacji dla Osób z Niepełnosprawnościami”, którego głównym celem jest wsparcie codziennej komunikacji osób z różnorodnymi potrzebami, zgodnie z zapisami Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Nowe narzędzia wspierające niezależność i aktywność
Wiceminister zaznaczył, że Centrum Komunikacji będzie oferować usługi takie jak:
- tłumaczenia na polski język migowy (PJM),
- system komunikacji osób głuchoniewidomych (SKOGN),
- transkrypcję mowy na tekst,
- wsparcie w komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC),
- opracowywanie treści w formacie łatwym do czytania i rozumienia (ETR).
Projekt uwzględnia różnorodność doświadczeń i potrzeb – od osób z niepełnosprawnością słuchu, wzroku czy mowy, po osoby z niepełnosprawnością intelektualną, z zaburzeniami psychicznymi i w spektrum autyzmu.
Projekt zakłada, że w Warszawie zostanie utworzona główna siedziba Centrum Komunikacji. Oprócz tego pojawi się również 16 regionalnych Centrów Komunikacji. Będą to punkty bezpośredniego kontaktu beneficjentów projektu z tłumaczami oraz kadrą w celu skorzystania z oferowanych usług.
Pozostałe cele projektu zakładają:
- Przygotowanie standardów i procedur Centrum Komunikacji w zakresie zapewnienia usług komunikacyjnych i informacji osobom komunikującym się za pomocą transkrypcji mowy, PJM, SKOGN czy alfabetu Braille’a
- Stworzenie i rozbudowa funkcjonalności aplikacji umożliwiających realizację usług zdalnych
- Szkolenia kadry tłumaczy/tłumaczek (PJM) i tłumaczy/tłumaczek przewodników (SKOGN)
Partnerami projektu Centrum Komunikacji dla Osób z Niepełnosprawnościami są Polski Związek Głuchych (PZG) i Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI).
Dyskusja międzyresortowa – wspólne cele i dobre praktyki
W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele kluczowych resortów i organizacji, w tym Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, PFRON oraz Polskiego Związku Głuchych.
Podczas dyskusji omówiono m.in. wyzwania w obszarach edukacji, kultury i ochrony zdrowia, związane z zapewnieniem dostępnej komunikacji. Dzielono się także dobrymi praktykami i inicjatywami, które już dziś przynoszą realną zmianę.
Kolejne kroki w stronę pełnej dostępności
Kolejne posiedzenie Zespołu zaplanowano na miesiące wakacyjne 2025 r. Będzie to kontynuacja wspólnego wysiłku na rzecz budowania społeczeństwa, w którym każda osoba – niezależnie od sposobu komunikowania się – czuje się usłyszana, zrozumiana i włączona. Pełnomocnik przywiązuje dużą wagę do tego, aby spotkania odbywały się w sposób regularny, sprzyjający płynnej i efektywnej pracy Zespołu – obecnie planowane są średnio co dwa miesiące, częściej niż miało to miejsce w przeszłości.
