Projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami
Asystencja osobista (AOON) to niezbędne wsparcie, które umożliwia osobom
z niepełnosprawnościami prowadzenie niezależnego życia. Trwają prace nad ustawą, która ma wprowadzić systemowe rozwiązania w tym zakresie.
Ustawa o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami ma na celu wprowadzenie rozwiązań systemowych, które zapewnią stabilność i powszechność dostępu do usług asystencji osobistej, co jest zgodne z potrzebami osób z niepełnosprawnościami, międzynarodowymi zobowiązaniami Polski oraz strategicznymi dokumentami krajowymi, takimi jak Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 oraz Strategia Rozwoju Usług Społecznych do 2030 roku.
Konieczność wprowadzenia tego rodzaju regulacji wynika m.in. z zobowiązań zawartych w ratyfikowanej przez Polskę w 2012 roku Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, a szczególnie z artykułu 19 tej Konwencji, który gwarantuje osobom z niepełnosprawnościami prawo do niezależnego życia i pełnego włączenia w społeczność lokalną.
Usługa asystencji osobistej określona w ww. projekcie ustawy ma stanowić zorganizowaną formę indywidualnego wsparcia osoby z niepełnosprawnością polegającą na świadczeniu usług przez asystenta osobistego, pod jej kierunkiem i zgodnie z jej potrzebami, mających na celu wsparcie osoby z niepełnosprawnością w wykonywaniu codziennych czynności, poruszaniu się oraz uczestniczeniu w życiu społecznym i zawodowym, umożliwiającą osobie
z niepełnosprawnością niezależne życie. W ramach usługi asystencji osobistej szczególnie istotne jest zapewnienie kontroli użytkowników nad ta usługą, w tym m.in. możliwości wyboru, kto ma być asystentem i wskazania, w czym ma wspierać. Asystencja ma zapobiegać wykluczeniu i ograniczać konieczność kierowania osób potrzebujących wsparcia do całodobowych instytucji opieki (deinstytucjonalizacja).
Czym jest asystencja osobista (AOON)?
Asystencja osobista to najważniejsza usługa wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Dzięki AOON osoby z niepełnosprawnościami, szczególnie te, które wymagają wsparcia 24h/dobę, mają szansę na niezależne życie.
Na czym polega asystencja osobista?
Asystencja osobista to zorganizowana forma indywidualnego wsparcia osoby z niepełnosprawnością, polegająca na świadczeniu usług przez asystenta osobistego, wykonywana pod jej kierunkiem i zgodnie z jej potrzebami, polegająca na wsparciu osoby z niepełnosprawnością w wykonywaniu codziennych czynności, poruszaniu się oraz uczestniczeniu w życiu społecznym i zawodowym, umożliwiająca osobie z niepełnosprawnością niezależne życie. To wspieranie w codziennych czynnościach, których osoba nie może wykonać samodzielnie, np. ubieranie się, czynności pielęgnacyjne, wyjście z domu, przemieszczanie się po mieście, podawanie leków, robienie zakupów, utrzymywanie relacji ze znajomymi, wykonywanie pracy zawodowej.
Asystent osobisty nie jest opiekunem. To osoba, która wspiera osobę z niepełnosprawnością w codziennym funkcjonowaniu, umożliwiając jej prowadzenie niezależnego i aktywnego życia. Asystent osobisty działa zgodnie z wolą osoby, którą wspiera respektując jej niezależność i wybory. Zakres jego wsparcia jest dostosowany do indywidualnych potrzeb osoby korzystającej z usługi asystencji osobistej.
Dlaczego potrzebna jest ustawa?
Wprowadzenie ustawy o AOON ma zagwarantować osobom z niepełnosprawnościami prawo do samodzielnego życia i pełnego uczestnictwa w społeczeństwie. To krok milowy w stronę budowania społeczeństwa włączającego, w którym osoby z niepełnosprawnościami mogą żyć na równych prawach. Kluczowe jest, by ustawa była zgodna z międzynarodowymi zobowiązaniami Polski i powstawała w dialogu z osobami, które z AOON korzystają na co dzień.
- Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wraz z partnerami opracowało Standard Asystencji Osobistej, zgodny z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.
- Standard został przetestowany w praktyce w latach 2022-2023 wobec osób ze wszystkimi rodzajami niepełnosprawności, w różnym wieku i z różnymi potrzebami wsparcia, które skorzystały z 100 237 godzin wsparcia (szczegóły np. na stronie psoni.org.pl/AOON).
- Powyższe doświadczenia zostały wykorzystane przy rządowym projekcie Ustawy o asystencji osobistej, który jest oparty o Konwencję ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, uwzględnia doświadczenia międzynarodowe oraz polskie.
Materiały o projekcie ustawy o asystencji osobistej w języku migowym
Materiały o projekcie ustawy o asystencji osobistej tekście łatwym do czytania i rozumienia (ETR, Easy to read)
Pliki do pobrania