Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej była wyjątkową okazją do wzmocnienia europejskiej współpracy na rzecz promocji i ochrony praw osób z niepełnosprawnościami. Działania podejmowane przez Sekretarza Stanu w MRPiPS, Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia przyniosły wymierne efekty zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym.
Dzięki aktywności Pełnomocnika Łukasza Krasonia oraz zaangażowaniu polskich ekspertów, możliwe było opracowanie i zaprezentowanie państwom członkowskim UE kluczowego dokumentu – Deklaracji w sprawie podnoszenia świadomości dotyczącej osób z niepełnosprawnościami, która zyskała szerokie poparcie 25 krajów członkowskich. Dokument ten stanowi silny i jednoznaczny sygnał wspólnego zaangażowania Unii Europejskiej w tworzenie dostępnej, równościowej i inkluzywnej Europy.
Główne założenia Deklaracji
Przyjęta Deklaracja opiera się na wartościach Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami oraz Europejskiej Strategii na rzecz Praw Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021–2030. Dokument zobowiązuje państwa członkowskie m.in. do:
- regularnego prowadzenia kampanii społecznych w mediach głównego nurtu, mających na celu budowanie pozytywnego wizerunku osób z niepełnosprawnościami;
- ukazywania niepełnosprawności jako naturalnej części codziennego życia;
- eliminowania stereotypów i uprzedzeń wobec osób z niepełnosprawnościami;
- promowania obecności osób z niepełnosprawnościami w mediach w rolach niezwiązanych wyłącznie z ich niepełnosprawnością;
- wspierania zatrudnienia tej grupy m.in. poprzez wdrażanie Pakietu Zatrudnienia Osób z Niepełnosprawnościami;
- intensyfikacji działań na rzecz wdrażania Europejskiego Aktu o Dostępności, zwłaszcza w zakresie usług medialnych i cyfrowych;
- implementowania wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących niezależnego życia i integracji społecznej.
Międzynarodowe wydarzenia wspierające prace nad Deklaracją
Jednym z filarów sukcesu polskiej prezydencji była organizacja wydarzeń międzynarodowych. 20–21 lutego 2025 roku w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku odbyła się konferencja dotycząca roli mediów w kształtowaniu wizerunku osób z niepełnosprawnościami. W panelu ministerialnym prowadzonym przez ministra Łukasza Krasonia udział wzięli przedstawiciele Czech, Cypru i Słowenii. Porównywano funkcjonowanie systemów zabezpieczenia społecznego i analizowano strategie promujące aktywizację zawodową tej grupy społecznej.
Z kolei 28 marca w Brukseli odbyła się konferencja zorganizowana przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych przy współpracy z Komisją Europejską. pt. „Podnoszenie świadomości na temat potencjału osób z niepełnosprawnościami w różnych obszarach życia społecznego i aktywności zawodowej”. Wydarzenie zgromadziło decydentów, ekspertów oraz rzeczników reprezentujących różne środowiska i państwa UE. Omawiano tematy związane z niezależnym życiem, integracją społeczną oraz obecnością osób z niepełnosprawnościami w przestrzeni medialnej. Wystąpili m.in. Komisarz UE Hadja Lahbib oraz przewodnicząca Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego Li Andersson.
Polska reprezentuje UE na forum ONZ
Kolejnym kluczowym momentem było uczestnictwo Polski w 18. Sesji Konferencji Państw-Stron Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami (CoSP18), która odbyła się w czerwcu 2025 roku w Nowym Jorku. Polska, jako państwo przewodniczące Radzie UE, miała szczególną rolę w reprezentowaniu Wspólnoty na forum międzynarodowym.
10 czerwca w Delegaturze UE przy ONZ, zorganizowano wydarzenie z udziałem szefów delegacji państw UE, podczas którego zaprezentowano projekt Deklaracji. Spotkanie spotkało się z dużym zainteresowaniem i niemal jednogłośnym poparciem dla inicjatywy.
11 czerwca, w gmachu ONZ, Polska współorganizowała flagowy unijny side-event zatytułowany „Raising awareness of the potential of persons with disabilities in various areas of social life and professional activity”. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Departamentu Komunikacji Globalnej ONZ, ,państw partnerskich (m.in. Australia, Kolumbia, Ukraina), a także a organizacji reprezentujących osoby z niepełnosprawnościami (European Disability Forum) .Dyskutowano o skutecznych kampaniach społecznych i metodach walki ze stereotypami w przestrzeni publicznej i medialnej.
Silny głos Polski: zaangażowanie ministra Łukasza Krasonia
Minister Łukasz Krasoń aktywnie uczestniczył w sesjach formalnych i spotkaniach towarzyszących. W swoich przemówieniach zwracał uwagę, że działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami należy traktować jako inwestycję w przyszłość społeczeństwa, a nie jako wydatek. Prezentował również konkretne inicjatywy realizowane w Polsce – m.in. ustawę o dostępności, rozwój dostępności cyfrowej oraz kończące się prace nad ustawą o asystencji osobistej.
Kierunki na przyszłość
Polska, jako inicjator Deklaracji, zadeklarowała dalsze działania zmierzające do praktycznego wdrażania jej postanowień. Planowane są kampanie społeczne oraz prace nad implementacją rekomendacji zawartych w dokumentach europejskich i ONZ. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych zapowiada aktywne uczestnictwo w pracach na szczeblu unijnym i krajowym, kontynuując misję promowania równości i pełnego uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym i zawodowym.
